ТАК, ПО ВОЙВОДЯНСКИ…
О мултиетнїчносци и мултикултурализме (або мултикултуризме, як язикознавци гваря же правилнєйше) людзе вельо мудрейши одо мнє висловели велї красни думки. Я додавам лєм: була би велька гришка кед би мултикултуризма нє було.
Найлєпши приклад преплєтаня културох у нашей вельонационалней Войводини то виданє хторе у рамикох Задруґи медийних и културних творительох „Медиякулт“, хтору заступа пан Младен Булут, вишло у синерґиї з Дружтвом новинарох Войводини. То двоязична кнїжка „Трагови у пролазности – Песнички и светлосни записи Ђуре Папхархаја и Михајла Љикара/ Шлїди у преходносци – Поетски и шветлосни записи Дюри Папгаргая и Михайла Лїкара“ хтора обявена при концу 2020. року. Пре пандемию корона-вирусу, вона, видзи ше ми, нєоправдано остала нєдосц представена явносци.
За вельку похвалу же Дружтво новинарох Войводини препознало вредносц злучованя двох наоко нєзлучних файтох уметносци: поезию и фотоґрафию двох руских творительох и дало ю на увид нє лєм рускей, алє ширшей публики – над’звичайну поетичносц познатого руского писателя Дюри Папгаргая и прекрасни фотоґрафиї доктора Михайла Лїкара.
Папгаргаї на руским и сербским язику писал поеми животу и людзом панонскей ровнїни, а Лїкар их без словох овиковичел зоз слику хтора зоз шветлосцу записана. А, и єден и други запис нас зохабяю без диху. То їх мости злучованя медзи людзми – звонкачасово. Кед єдна слика тисяч слова, вец єден стих тисяч думки. Або чувства яки спричинюю и слика и стих. Лїкар будує мост ґу нам зоз своїм оком и бленду, Папгаргаї зоз своїм шерцом и словом, бо уметносц – творчосц чловечого духа хтора зна бешедовац з каждим од нас, гоч зме припатрач, читатель або слухач. И каждому з нас приповеда приповедку о живоце и о його преходносци, хтора теди вредзи кед за собу зохаби шлїд по хторим го препознаю.
Природа и чловек – два процивни швети: нєоблапна питома природа и людзе зоз своїма нєправдами, зраженями и нєзлагодами хтори ше процивя и зворушую чистоту природних елементох. Папгаргайова поезия и Лїкарово фотоґрафиї ширя розпон нашого спознаня тих шветох. То нє два розлични уметнїцки становиска, то комплементарни записи хтори през двойнїстосц виразу преширюю и збогацую їх змисти: поетску занєшеносц пред природу, и смутну задуманосц фотоґрафску над абстрактну стварносцу.
A поезия як парфем: мале количество, а вельо моцного запаху.
Вона капча медзи нєбом и жему, медзи жаданьом и сценьом, медзи тим цо зме и гевтим цо бизме сцели буц.
Чловек моцни теди кед коло себе справи твердиню зоз страцених илузийох, знаюци же нє чесне брац тото цо з исту миру нє мож врациц.
Тайна до хрторей поета Папгаргаї з правом сумня, а фотоґраф Лїкар з правом вери.
Ище раз наглашим же би була велька гришка кед би мултикултуризма нє було. А Задруґа медийних и културних творительох „Медиякулт“ и Дружтво новинарох Войводини мултикултуризем препознаваю, пестую и оплеменюю. З тисяч словами о єдней фотоґрафиї и безчисленима думками з єдного стиху – як запис о постояню. Бо, ствари у нас тирваю тельо кельо сами жадаме. То єдине правдиве тирванє. У нас самих закони преходносци зошицким иншаки од тих звонка нас.
А тот цо записує зоз шерцом, остава у шерцу того цо запис пречита – з очми або з душу.
Гелена Медєши